Stikstofbrief Remkes in aantocht, dit verwacht Gelderland

ARNHEM - Staan we aan de vooravond van een nieuwe reeks boerenprotesten, of strijkt Johan Remkes komende woensdag met zijn langverwachte stikstofbrief alle plooien glad? De gespreksleider tussen tientallen boeren, milieu- en natuurorganisaties en de regering komt woensdag met zijn bevindingen, maar wat kunnen we daarvan verwachten? We vroegen het de Gelderse betrokkenen.

Waar Remkes aanvankelijk werd aangesteld als verzoenende gespreksleider, is zijn rol intussen drastisch veranderd. Zo drastisch, dat zelfs het kabinet wacht met de perspectiefbrief richting de boeren - omdat ze de invulling van het beleid laten afhangen van de adviezen van de verworden crisismanager.

'Onafhankelijke rol'

Boerenorganisaties lopen nog niet de polonaise, maar hebben wel vertrouwen in hun gesprekken met Remkes. "Mijn gevoel is dat zijn advies niet eenzijdig zal zijn", blikt Wim Brouwer van LTO Noord Gelderse Vallei, vooruit. "Ik vind dat Remkes wel een onafhankelijke rol vervult."

Ook Bart Kemp, schapenboer uit Ede en voorman van Agractie, heeft voorzichtig vertrouwen. "Ik verwacht dat er op het punt van het fundament (uitgangspunt over Kritische Depositiewaarde) en qua tijdspad wel iets gaat veranderen. En dan komt het vervolgens aan op de wilskracht van het kabinet."

Als in die brief niet veel perspectief zit, zijn de rapen gaar

Toch is het een dunne lijn waarop de gespreksleider balanceert. "Als in die brief niet veel perspectief of houvast zit, dan zijn de rapen natuurlijk gaar", voorspelt Brouwer.

Albert Markerink, regiobeheerder Gelderland van Farmers Defence Force, heeft niet de illusie dat Remkes nu opeens met heel veel handreikingen en perspectief voor de landbouw komt. "De problematiek is natuurlijk niet iets van de laatste weken of maanden. Er zijn al heel veel gesprekken geweest en er is nooit iets uit gekomen. Maar dit moment is wel belangrijk. We hebben hier als sector bij gezeten. Als er dan weer niets mee wordt gedaan, dan weegt dat misschien wel zwaarder dan waar de nieuwe minister van Landbouw straks mee op de proppen komt."

'Niet veel schuiven'

Michael de Wilde, directeur van Bionext, zat namens de biologische keten ook aan tafel met Remkes. Hij denk dat er wel een kleine verschuiving richting de boerenlobby komt. "Er is maar weinig ruimte, want het zal ook wel enigszins binnen het kabinetsbeleid blijven, dus dan kun je niet heel veel schuiven, maar het woord perspectief zal wel naar voren komen."

De Groningse bemiddelaar sprak ook met natuurorganisaties, om een zo compleet mogelijk beeld te vormen van de problematiek. En ook daar is de hoop op perspectief voor boeren groot. "Dat hebben we ook bij hem aangegeven. Biedt boeren nou een goed en duurzaam perspectief. Want alleen met een gezonde en houdbare landbouwtak kom je uit die stikstofcrisis", laat een woordvoerder van natuurmonumenten weten.

Toch ergeren ze zich wel aan het feit dat er sinds de uitspraak van de Raad van State in 2019 op het gebied van reductie nauwelijks iets is gebeurd. Natuurbescherming en -herstel is hard nodig en urgent, omdat veel zeldzame soorten planten en dieren zich niet meer kunnen handhaven in de aangewezen natuurgebieden, schreven ze in een gezamenlijk statement.

Circus Remkes

Stikstofstrijder Johan Vollenbroek gaat nog een stapje verder. "Het is eigenlijk een groot circus momenteel, dat hebben we ook naar Remkes gecommuniceerd."

Volgens Vollenbroek, die het met zijn gang naar de rechter in 2019 de hele stikstofdiscussie aanzwengelde, is het heel duidelijk dat de landbouw aan de bak moet om stikstofreductie te realiseren. "We hebben een stikstofwet, we hebben een coalitieakkoord en we hebben boeren die snelwegen platleggen. Waar slaat dit op? Ze blijven het maar voor zich uit schuiven, maar het wordt tijd dat er nu echt iets aan gedaan wordt. Het is een grote poppenkast, maar ik verwacht geen wezenlijke verandering met de brief."

Tijd dat een boer weer gewoon boer kan zijn

Hoewel de betrokken partijen in ieder geval weer meer in gesprek zijn dan ze waren voor de komst van Remkes, zal onmogelijk iedereen tevreden worden gesteld woensdag.

"Hij heeft met honderd partijen gesproken en dan is het de vraag of hij keuzes gaat maken of gaat hij de kool en de geit sparen. Als hij dat laatste doet verwacht ik niet dat er draagvlak komt", voorspelt schapenhouder Kemp. "Dat leidt het ook tot een conflict tussen de coalitiepartijen."

Over één ding zijn voor- en tegenstanders het eens. De impasse moet een keer worden doorbroken. "Het wordt tijd dat een boer weer gewoon boer kan zijn", besluit Brouwer.

Zie ook: Alles over stikstof op GLD